گچ کشاورزی، به عنوان یکی از اقتصادی ترین راهکارها جهت اصلاح وضعیت شوری خاک، در کنار به کارگیری سایر روش های بهسازی شناخته شده است.

گچ کشاورزی چیست

گچ کشاورزی که با نام شیمیایی سولفات کلسیم آبدار نیز شناخته می شود، محصولی معدنی است که به صورت خام عرضه می شود. بررسی های انجام شده، علاوه بر تایید اثر موثر آن در کاهش شوری و اصلاح خاک های شور سدیمی و رسی، موید کاهش اثرات نامطلوب آب های حاوی مواد و املاح مضر نیز هست.

خواص گچ کشاورزی

بارزترین ویژگی های این محصول، پایین بودن میزان آهک و عدم شوری آن است. همچنین نسبت کلسیم به منیزیم می بایست بالاتر از ۷۰ باشد. از جمله فاکتورهای مرغوبیت این ماده معدنی، می توان به مقادیر سولفات و کلسیم قابل جذب اشاره کرد.

تفاوت گچ کشاورزی با گچ ساختمانی

با توجه به توضیحاتی که داده شد، به راحتی می توانید به تفاوت این دو ماده معدنی پی ببرید. در واقع گچ کشاورزی، به صورت خام و از محل معدن ارسال می شود. اما گچ ساختمانی، حاصل پخت سنگ گچ در کوره و تبخیر بخشی از آب آن و سپس کوبیدن آن توسط آسیاب های چکشی یا سپراتوری است.

فواید گچ کشاورزی

استفاده از گچ کشاورزی در اراضی زراعی و باغات محاسن متعددی دارد که در ادامه بیشتر راجع به آنها صحبت می کنیم.

تامین عناصر مغذی مورد نیاز گیاه ( کلسیم و گوگرد )

گچ خام حاوی کلسیم و گوگرد است که هر دو از عناصر مغذی و مورد نیاز گیاهان هستند. با توجه به حلالیت گچ، این عناصر به راحتی از طریق ریشه گیاه قابل جذب می باشند. کلسیم و گوگرد برای بالا رفتن استحکام گیاه و بهبود کیفیت محصول اهمیت فراوانی دارند.

بهبود و افزایش استحکام خاک

افزایش میزان سدیم در خاک، ضمن جلوگیری از نزدیک شدن ذرات خاک به یکدیگر، سبب پراکندگی خاکدانه ها و تخریب ساختمان خاک می شود. کلسیم موجود در گچ کشاورزی، با جایگزینی سدیم سبب به هم پیوستن ذرات خاک و تشکیل ساختاری مستحکم می گردد.

جلوگیری از سله بستن خاک

تشکیل سله در خاک علاوه بر افزایش میزان تبخیر، سبب کاهش راندمان آبیاری می شود. همچنین در صورت عمیق بودن ترک ها ممکن است پارگی ریشه های نازک اتفاق بیفتد. گچ کشاورزی با چسباندن ذرات خاک مانع از پراکندگی و احتمال سله بستن خاک می شود.

اصلاح خاک های سدیمی

خاک سدیمی به خاکی گفته می شود که شوری آن کم، اما در عوض میزان سدیم و PH آن بالاست. این نوع خاک ها ظاهری با لکه های چرب قهوه ای مانند دارند. سدیم بالا سبب پراکندگی خاکدانه ها، کاهش میزان نفوذپذیری خاک، عدم تهویه مناسب خاک و بالا رفتن PH خاک می شود. گچ کشاورزی به عنوان یک ماده اصلاحی با جایگزین کردن سدیم خاک با کلسیم، آن را اصلاح می کند.

افزایش نفوذپذیری خاک

معمولا تعدد آبیاری اراضی سبب شسته شدن عناصر غذایی، تخریب ساختمان خاک و کاهش نفوذپذیری آن می گردد. گچ کشاورزی قادر است قدرت نفوذپذیری خاک را ۲ تا ۳ برابر افزایش دهد. به این منظور گچ را در آب آبیاری حل کرده و سپس آبیاری را انجام می دهند.

کاهش PH خاک های سدیمی

بالا بودن PH در خاک های سدیمی سبب عدم جذب عناصر مغذی توسط گیاهان می شود. همچنین منجر به تصعید ازت از خاک می گردد. گچ خام، PH این خاک ها را کاهش داده و به حد قابل قبول برای رشد گیاهان زراعی و باغی می رساند.

شستشوی عنصر بور از خاک

گاهی در اثر آبیاری مداوم مقدار عنصر بور در خاک بالا رفته و به حد مسمومیت می رسد. با آبشویی خاک می توان میزان بور موجود در خاک را کاهش داد. اما این راه حل مستلزم تامین آب مورد نیاز است که با توجه به خشکسالی های اخیر، امری دشوار به نظر می رسد. گچ کشاورزی به عنوان یک اصلاح کننده طبیعی، می تواند میزان بور را تا یک سوم کاهش دهد. در واقع کاتیون کلسیم موجود در گچ خام، بور اضافی را خنثی می کند.

افزایش بازده آب آبیاری

وجود گچ در خاک سبب افزایش نفوذ آب، افزایش هدایت هیدرولیکی خاک، افزایش ذخیره رطوبتی خاک و نفوذ بیشتر ریشه در عمق خاک می شود. همه این موارد بازده آب آبیاری را افزایش می دهد.

افزایش کیفیت میوه و جلوگیری از برخی بیماری ها

وجود کلسیم مطلوب به اندازه کافی سبب برداشت میوه با کیفیت مناسب می گردد. همچنین کلسیم موجود در گچ کشاورزی مانع از بیماری پوسیدگی گلوگاه در هندوانه و گوجه فرنگی و بیماری لکه تلخ در سیب درختی می شود.

کمک به رشد و تکثیر کرم های خاکی

در صورتی که گچ کشاورزی همراه با مواد آلی استفاده شود، سبب افزایش رشد و فعالیت کرم های خاکی می شود. فعالیت این موجودات سبب افزایش تهویه، بهبود دانه بندی خاک و مخلوط شدن مناسب خاک می گردد.

مضرات گچ کشاورزی

همون‌طور که گچ کشاورزی فواید زیادی برای خاک و گیاه دارد، اگر بی‌حساب و کتاب مصرف شود می‌تواند مشکلاتی هم ایجاد کند. در ادامه به طور شفاف و ساده به مضرات احتمالی گچ کشاورزی می پردازیم:

1. مصرف بیش از حد

• افزایش کلسیم در خاک باعث کاهش جذب عناصری مثل پتاسیم (K)، منیزیم (Mg) و فسفر (P) می‌شود.

• این مسئله می‌تواند به مرور باعث کمبود تغذیه‌ای در گیاه گردد.

2. گرفتگی سیستم‌های آبیاری

• در سیستم‌های آبیاری قطره‌ای یا بارانی، گچ اضافی می‌تواند رسوب کرده و قطره‌چکان‌ها و نازل‌ها رو مسدود کند.

3. هدررفت هزینه و زمان

• اگر خاک واقعاً به گچ نیاز نداشته باشد، مصرف آن فقط هزینه اضافی ایجاد می‌کند و نتیجه‌ای ندارد.

• در خاک‌های شنی با بارندگی یا آبیاری زیاد، گچ سریع شسته شده و اثرگذاری کوتاه مدت خواهد داشت.

4. آسیب به گیاهان جوان

• وقتی گچ به مقدار زیاد و نزدیک ریشه‌های تازه کاشته شده مصرف شود، می‌تواند باعث سوختگی و آسیب به ریشه‌ها گردد.

5. محدود بودن اثر در برخی خاک‌ها

• در خاک‌های خیلی اسیدی یا خیلی آهکی، اثر گچ محدود و کم خواهد بود.

• در زمین‌هایی که مشکل سدیمی یا شوری ندارند، گچ اصلاً لازم نیست.

6. تغییر نامناسب در تعادل خاک

• مصرف زیاد گچ می‌تواند باعث افزایش سولفات‌ها در خاک شود و تعادل بین آنیون‌ها و کاتیون‌ها رو بر هم بزند.

• این وضعیت به‌ویژه برای خاک‌های سبک و کم‌عمق مشکل‌ساز است.

جدول مقایسه اثر گچ کشاورزی و گچ ساختمانی بر خاک

راهکار برای جلوگیری از مضرات گچ باغبانی

• آزمایش خاک → همیشه قبل از مصرف، وضعیت شوری، سدیم و کلسیم خاک بررسی شود.

• مصرف متعادل → مقدار گچ باید بر اساس نیاز واقعی خاک تعیین گردد (نه بیشتر و نه کمتر).

• انتخاب روش مصرف درست → درختان پسته: پخش در سایه‌انداز + آبیاری / مزارع: پخش سطحی و شخم.

• ترکیب با مواد آلی یا زئولیت → برای ماندگاری بیشتر و جلوگیری از شستشو در خاک‌های شنی.

اگر به زمین کشاورزی، گچ ساختمانی بیفزاییم، چه اتفاقی می افتد؟

در واقع این سوالی است که مشاورین ما تقریبا هر روز به آن پاسخ می دهند، چرا که سوال متداول مشتریان ما می باشد. لذا بر آن شدیم به این سوال پاسخ دهیم.

پودر گچ ساختمانی که جهت پوشش دهی سطوح مورد استفاده قرار می گیرد، دارای کمبود آب تبلور در ساختار خود می باشد. در واقع همین خصوصیت است که به ما کمک می کند از این پودر، ملات بسازیم.

در هنگام ساخت ملات، در واقع با جذب آب، حالت خمیری ایجاد کرده و آماده مصرف می شود. در واقع گچکار بنا به نوع گچ مصرفی، به طور متوسط به مدت نیم ساعت زمان دارد تا ملات را اجرا نماید. پس از گذشت مدت زمانی، لایه گچ خشک شده و سخت می گردد.

حال اگر شما این پودر گچ را به زمین زراعی اضافه کنید، دقیقا همین اتفاق می افتد. یعنی بعد از اولین آبیاری، پودر گچ آب را به خود جذب کرده و سخت می شود. حالا به راحتی می توانید درک کنید که چگونه منجر به تخریب ساختار خاک و از بین بردن ریشه خواهد شد.

پس چنان چه از گچ ساختمانی به عنوان گچ کشاورزی استفاده کنید، نه تنها کمکی به اصلاح شوری خاک زمین خود نکرده اید، بلکه آن را در معرض خطر قرار داده اید.

قیمت هر تن گچ کشاورزی

گچ کشاورزی به دلیل این که هیچ عملیات خاصی روی آن صورت نمی پذیرد و به صورت مستقیم از معدن ارسال می شودط، از قیمت کمتری نسیت به گچ ساختمانی برخوردار است. مش بندی آن در حد دانه شکری بوده و گاها به نام ارده در بین معدنداران معروف است. این نوع گچ باغبانی هم اکنون به قیمت 300،000 تومان به ازای هر تن عرضه می شود.

جهت کسب اطلاع از قیمت گچ کشاورزی دانه بندی شده، لطفا با کارشناسان ما در واحد فروش تماس گرفته و یا فرم مشاوره و فروش را تکمیل کرده و ارسال نمایید.

سخن پایانی

گچ کشاورزی همان سنگ گچ خام دانه بندی شده است که با هدف اصلاح خاک به زمین های کشاورزی اضافه می شود. همان طور که اشاره شد، علاوه بر کمک به برطرف کردن کمبودهای خاک، تاثیرات شگفت انگیز دیگری نیز دارد. با توجه به قیمت پایین نسبت به سایر اصلاح کننده های موجود در بازار و ارگانیک و بی ضرر بودن این ماده، بهترین گزینه پیشنهادی جهت عملیات به زراعی می باشد.

سوالات متداول

۱- آیا افزودن گچ کشاورزی به خاک محدود به زمان خاصی است؟

خیر، هر زمان که امکان آبیاری سنگین وجود داشته باشد، می توان آن را به زمین اضافه نمود.

۲- اگر بعد از گچ پاشی، آبیاری سنگین انجام نشود، چه اتفاقی می افتد؟

گچ در لایه بالایی خاک انباشته شده، نقش بازدارنده و محدودکننده را ایفا می کند